Ekwiwalent pieniężny w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy

W przypadku niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy przysługuje ekwiwalent pieniężny.

Jednakże, pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Tytułem przykładu z orzecznictwa Sądu Najwyższego (I PK 130/16) przesłankami do wypłaty ekwiwalentu jest wykazanie, że pracownik zmuszony był wykonać w czasie urlopu określone czynności z uwagi na polecenie czy oczekiwanie pracodawcy, czy też z powodu obiektywnych i niezależnych od niej okoliczności.

Powyższe może doprowadzić (w konkretnych okolicznościach sprawy) do wniosku, że formalnie udzielony urlop wypoczynkowy w istocie nie został wykorzystany w naturze (art. 152 KP) i z tego powodu pracownikowi należy się ekwiwalent pieniężny (art. 171 § 1 KP).

Dla kontrastu prawnik od prawa pracy podkreśla, że wykonywanie przez pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy zakładem pracy (art. 128 § 2 pkt 2 KP) z własnej i nieprzymuszonej woli obowiązków pracowniczych w trakcie urlopu wypoczynkowego, bez polecenia lub akceptacji przełożonego oraz bez wyraźnej i obiektywnej konieczności nie jest wykonywaniem pracy w czasie urlopu wypoczynkowego (art. 152 KP).

W kwestii wymagalności roszczenia o ekwiwalent za niewykorzystany urlop również swoje stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy (II BP 11/15 – wyrok SN – Izba Pracy z dnia 01-03-2017).

Z przepisu art. 171 § 1 KP w sposób niebudzący wątpliwości można wywieść, że prawo do ekwiwalentu staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy. Zdarzenie to należy postrzegać jako „oznaczenie” terminu w rozumieniu art. 455 KC. Z datą zakończenia zatrudnienia nie ma możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze, z punktu widzenia stron staje się zatem jasne, że jego rozliczenie może mieć miejsce wyłącznie przez zapłatę ekwiwalentu. Pracodawca powinien go wypłacić, a pracownik ma prawo wystąpić do sądu o jego zasądzenie. Oznacza to, że z dniem rozwiązania umowy o pracę sytuacja prawna stron w kwestii ekwiwalentu za urlop staje się klarowna, nie ma zatem żadnych przeciwwskazań, aby bezczynność pracownika lub pracodawcy nie rodziła konsekwencji prawnych (w interesie pracodawcy w postaci rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia, a na rzecz pracownika przez naliczanie ustawowych odsetek).

Reasumując zatem, prawo do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy staje się wymagalne z dniem rozwiązania (wygaśnięcia) stosunku pracy.

W razie jakichkolwiek dodatkowych wątpliwości dotyczących przedstawionej materii bądź innej dotyczącej spraw z zakresu prawa pracy, zapraszamy do kontaktu z kancelarią prawną – adwokaci od prawa pracy są do Państwa dyspozycji na terenie miast Warszawa i Siedlce.