Zmiana nazwiska dziecka bez zgody drugiego rodzica

Dzisiaj na blogu przybliżymy zagadnienie dotyczące zmiany nazwiska dziecka. Wokół dzieje się dużo mało optymistycznych historii, w których partnerzy rozstają się na wieść o ciąży. Nie wdając się w szczegóły i uzasadnienia takich decyzji, podążając za pewnym wzorcem, po urodzeniu dziecka, przyjmuje ono mimo wszystko przeważnie nazwisko „po ojcu”, choć oczywiście zdarzają się również przypadki, że to ojciec dziecka jest jego jedynym opiekunem, a dziecko nosi nazwisko matki. W zakresie powyższej kwestii zapraszamy do zapoznania się z publikacją Nazwisko dziecka.

Nie było by to oczywiście absolutnie dziwne, gdyby nie fakt, że ten schemat powtarza się nawet wtedy, kiedy wiadomym jest, że ten drugi rodzic nie będzie uczestniczył w życiu dziecka. Statystycznie najwięcej takich przypadków możemy zaobserwować w mniejszych miejscowościach. Argumenty, na które powołują się, to z reguły „co powie społeczeństwo”, „jak rodzina zareaguje” itp. Bardzo często kieruje nimi również strach, mają wciąż nadzieje i wizje pełnej rodziny i boją się że bez nazwiska ojca/matki, ten rodzic go nie zaakceptuje. Podobne historie zresztą dotyczą ludzi, którzy podjęli próbę założenia rodziny, ale z różnych względów finalnie doszło do ich rozstania.

Niestety prawnie w tym przedmiocie nie ma znaczenia kto faktycznie zajmuje się dzieckiem.

Przykład: Dziecko – lat 9. Małoletni przez całe swoje życie, odkąd powziął umiejętność mówienia identyfikował się z nazwiskiem matki, w grupie nowych znajomych oraz w szkole również przedstawiał się jej nazwiskiem i robił to całkowicie dobrowolnie, gdyż czuł silniejszą więź z matką i jej rodziną. Psychologicznie jest to uzasadnione. Miał kontakt z ojcem, ale bardzo sporadyczny. Z racji podejmowanych zachowań przez małoletniego i dawanych przez niego sygnałów, matka postanowiła wystąpić o zmianę nazwiska dziecka. Czy taka procedura zmiany jest prosta i przyjemna? Niestety nie.

Oczywiście zmianie może ulec imię nadane przez rodziców, imię (nazwisko) już zmienione. Adwokat od prawa rodzinnego podkreśla, że jest to bardzo skomplikowana procedura, gdyż według przepisów prawa jest to czynność urzędowa i podlega odpowiednio państwowej bądź kościelnej procedurze administracyjnej. Imię i nazwisko charakteryzuje zasada trwałości (niezmienności), od której prawo przewiduje tylko nieliczne wyjątki.

Możliwość zmiany nazwiska dziecka została uregulowana w Ustawie z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska.

Ciekawostka. W sytuacji, gdy zmiana nazwiska dotyczy jednego z rodziców (np. po rozwodzie), wówczas dotyczy ona także dziecka, ale pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę.

Na wstępie należy wskazać, że na zmianę nazwiska wymagana jest zgoda obojga rodziców. Jeżeli między rodzicami nie ma porozumienia, należy wystąpić do sądu o wyrażenie takiej zgody.

Zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 2 i 3 Ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U. Nr 220, poz. 1414 z późń. zm.) stanowi, że zmiana nazwiska małoletniego dziecka wymaga zgody obydwu rodziców, chyba że nie mają oni pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyją albo gdy są pozbawieni władzy rodzicielskiej. Gdy dziecko ukończyło 13 lat, potrzebna jest również jego zgoda. Natomiast w przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami, każde z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu opiekuńczego.

Co ciekawe przy ograniczonej władzy rodzicielskiej, taka zgoda też jest niezbędna. Bowiem, Sąd Najwyższy wskazał jednoznacznie, że ograniczenie władzy rodzicielskiej nie oznacza pozbawienia władzy rodzicielskiej. Tym samym na zmianę nazwiska dziecka w trybie administracyjnym potrzebna jest zgoda ojca mimo ograniczenia jego władzy rodzicielskiej bez względu na zakres obowiązków i uprawnień określonych w wyroku rozwodowym (zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 13 lipca 1987 r., sygn. akt III CZP 40/87).

Ponadto w myśl art. 97 § 1 k.r.o., jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Zgodnie zaś z § 2 w/w przepisu, o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Zgodnie z powyższym, sąd po przeprowadzeniu postępowania wydaje postanowienie, które zastępuje oświadczenie rodzica, który nie wyraził zgody na zmianę.

W postanowieniu z dnia 6 czerwca 2000 r. (sygn. akt: I CKN 786/98) Sąd Najwyższy wskazał, że wydane w trybie art. 97 § 2 k.r.o. postanowienie zastępuje wolę rodziców. Przesłankę rozstrzygnięcia o istotnych sprawach dziecka, ze względu na szczególny charakter stosunków między rodzicami a dziećmi, stanowi dobro dziecka, decydujące w nich o stopniu staranności rodziców w wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Zatem rozstrzygając w postępowaniu dotyczącym istotnych spraw małoletniego (w tym przypadku zmianie nazwiska), sąd powinien kierować się tylko i wyłącznie kryterium dobra dziecka.

Bardzo często w tego typu sprawach wspomniana zasada „dobro dziecka” wymaga rozważenia czy lepszym rozwiązaniem jest uwzględnienie wniosku matki małoletniego o zmianę nazwiska na jej nazwisko, na nazwisko, które małoletni sam na co dzień używa, czy też pozostawienie małoletniemu nazwiska ojca, który ma na przykład ograniczoną władzę rodzicielską, nie interesuje się życiem i zdrowiem syna, poza niewielkim wycinkiem czasu, gdy realizowane są kontakty oraz którego rodzina nie utrzymuje żadnych kontaktów z małoletnim.

Często również ważna jest kwestia komfortu psychicznego małoletniego, kiedy przy załatwianiu niektórych spraw związanych z życiem i zdrowiem, matka zmuszona jest wykazywać fakt pokrewieństwa pomiędzy nimi.

Należy pamiętać, że zmiana nazwiska dziecka następuje na wniosek, który wymaga złożenia odpowiednich dokumentów. Wniosek składa zawsze rodzic lub opiekun prawny.

Zatem, po wydaniu postanowienia przez Sąd oraz po jego uprawomocnieniu, kolejnym krokiem jest rozpatrzenie go w Urzędzie Stanu Cywilnego. W ostatnim czasie z praktyki naszych prawników z Kancelarii adwokackiej prawa rodzinnego wynika, że Sądy samodzielnie przesyłają odpis prawomocnego postanowienia do USC, co zastępuje konieczność składania wniosku osobiście.

Wydawałoby się, że mając postanowienie sądu zastępujące zgodę rodzica co do zmiany nazwiska dziecka, mamy zmianę w przysłowiowej „kieszeni”. Niestety. Niezależnie od tego, kierownik urzędu decyduje po złożeniu wniosku, czy taka zmiana jest uzasadniona czy też nie. W tym zakresie nie mamy na to żadnego wpływu. Jest to typowa uznaniowa decyzja urzędnika, niemniej w przypadku wyrażenia zgody przez Sąd, przeważnie nie ma problemów z jej dokonaniem.

W razie jakichkolwiek dodatkowych wątpliwości dotyczących przedstawionej materii bądź innej dotyczącej spraw z zakresu prawa rodzinnego, zapraszamy do kontaktu z kancelarią prawną od spraw rodzinnych – adwokaci są do Państwa dyspozycji na terenie Warszawy i Siedlec, natomiast sprawy prowadzimy na terenie całej Polski.

.

.

Adwokat od rozwodów prowadzi również następujące sprawy: prawo rodzinne – podział majątku | alimenty | władza rodzicielska | kontakty |rozdzielność majątkowa | prawo spadkowe, prawo pracy, prawo karne odszkodowania, obsługa przedsiębiorców, zakładanie spółek