Rozwód Polaków mieszkających za granicą
W obecnych realiach coraz częściej można spotkać się z sytuacją, że małżonkowie wyjeżdżają za granicę i tam przenoszą swój ośrodek życiowy. Niestety w takich przypadkach również dochodzi do rozpadów związków i wtedy przychodzi pytanie „gdzie można przeprowadzić rozwód”. Z takim pytaniem do naszej Kancelarii trafia bardzo dużo osób, które chcą, aby sprawa rozwodowa przebiegła bez komplikacji i w jak najszybszym czasie. W niniejszej publikacji adwokat od spraw rodzinnych przedstawi możliwość rozwiązania małżeństwa osób mieszkających poza granicami naszego kraju.
Na wstępie należy wskazać, iż zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z kodeksu postępowania cywilnego, powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Jak więc widać na pierwszy rzut oka, jeżeli małżonkowie zamieszkiwali w Polsce i jedno z nich nadal pozostaje na terytorium RP (i nadal zamieszkuje we właściwości sądu, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania) właściwy jest Sąd Okręgowy ze względu na ostatnie wspólnie miejsce zamieszkania małżonków. W innym przypadku powództwo należy wytoczyć przed sąd miejsca zamieszkania osoby pozwanej, a w razie braku możliwość ustalenia tej podstawy, właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania powoda.
Przykład: małżonkowie A i B wspólnie zamieszkiwali w Warszawie (Ochota), następnie B przeniósł się do Krakowa, a A nadal zamieszkuje w Warszawie – w takim przypadku właściwy będzie Sąd Okręgowy w Warszawie.
Sytuacja nieco komplikuje się, jeżeli tak jak to zostało wskazane na początku, po zawarciu związku małżeńskiego obydwoje małżonkowie wyjeżdżają na stałe poza granice Polski. Wtedy ogólne przesłanki dotyczące ustalenia właściwości sądu nie będą wystarczające i konieczne będzie zastosowanie innych procedur. Adwokat od rozwodów wskazuje, że w takim przypadku najpierw należy ustalić, czy sądy polskie będą w ogóle właściwe do orzekania w sprawie o rozwód osób przebywających poza terytorium RP.
W przepisach procedury cywilnej zostało uregulowane, że sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
2) małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
W odniesieniu do pierwszych trzech przypadków zastosowanie będą miały opisane powyżej ogólne zasady dotyczące określenia sądu właściwego do przeprowadzenia postępowania rozwodowego. Natomiast prawnik od rozwodów podkreśla, że w razie, gdy obydwoje małżonkowie będący obywatelami polskimi nie zamieszkują na stałe w Polsce, wtedy konieczne będzie określenie sądu właściwego przez Sąd Najwyższy.
Wspomniana procedura wymaga odpowiedniego uargumentowania, tak aby Sąd Najwyższy w miarę możliwości uwzględnił wniosek i wskazał na konkretny sąd. Adwokat podkreśla, że w każdej sprawie mogą być użyte inne argumenty, natomiast w praktyce naszej Kancelarii Adwokackiej „sprawdzało się” wyznaczenie sądu blisko lotniska skomunikowanego z krajem, w którym przebywali małżonkowie. Innym przykładem może być sąd, w obrębie którego zamieszkuje rodzina małżonków albo sąd znajdujący się w miejscowości, do której ma zamiar wrócić jeden bądź obydwoje z małżonków.
Po wyznaczeniu właściwego sądu przez Sąd Najwyższy, cała procedura postępowania rozwodowego odbywa się zgodnie z polskimi przepisami. W tym miejscu wypada nadmienić, że w każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron, co wiąże się z koniecznością przyjazdu do Polski na rozprawę. Jednakże powierzenie przeprowadzenia sprawy rozwodowej doświadczonemu adwokatowi może pomóc te kwestię przezwyciężyć. Nasi prawnicy w takich przypadkach starają się, aby sąd przeprowadził dowód z przesłuchania stron w drodze pomocy prawnej (przesłuchanie w placówce dyplomatycznej w kraju zamieszkania małżonków) – w niektórych sprawach w taki sposób przesłuchiwani byli nawet obydwoje małżonkowie. Takie rozwiązania pomoże zaoszczędzić nie tylko czas związany niekiedy z długą podróżą do Polski, ale również koszty z tym związane.
Na zakończenie adwokat od spraw rodzinnych podkreśla, że możliwe jest również przeprowadzenie sprawy rozwodowej zagranicą. W takim przypadku postępowanie będzie odbywać się w oparciu o przepisy prawa państwa obcego, co może być zarówno bardziej kosztowne, jak i prowadzić do mniej korzystnych rozwiązań dla małżonków. Ponadto po zakończeniu postępowania o rozwód konieczne będzie przeprowadzenie kolejnego postępowania już w Polsce – o uznanie orzeczenia sądu państwa obcego.
Zachęcamy również do zapoznania się z innymi artykułami, które mogą okazać się pomoce przy procedurze rozwodowej:
ROZWÓD – co należy wiedzieć i jak się przygotować do sprawy rozwodowej
Rozwód – jakie dokumenty dołączyć do pozwu o rozwód
Rozwód – ile kosztuje i kto ponosi koszty z nim związane
W razie jakichkolwiek dodatkowych wątpliwości dotyczących przedstawionej materii bądź innej dotyczącej spraw z zakresu prawa rodzinnego, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią prawa rodzinnego – adwokat od rozwodów jest do Państwa dyspozycji na terenie Warszawy i Siedlec.
