Rozdzielność majątkowa – kiedy i w jaki sposób można ją ustanowić
Na wstępie należy podkreślić, że małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Ponadto adwokat od rozwodów z kancelarii prawnej prawa rodzinnego podkreśla, że umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana, a w razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Jak więc wynika z powyższego zarówno przed zawarciem związku małżeńskiego, jak i w jego trakcie, istnieje możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej. W takim przypadku każdy z małżonków dysponuje swoim majątkiem osobistym, o czym szerzej adwokat rodzinny opisywał w artykule “Majątek osobisty – co wchodzi w skład majątku osobistego małżonków”.
Oczywiście w przypadku, gdy do ustanowienia rozdzielności majątkowej dochodzi już w czasie trwania małżeństwa, wtedy przeważnie mamy do czynienia z istnieniem zarówno majątku wspólnego małżonków, jak i ich majątków osobistych.
Adwokat od spraw rodzinnych podkreśla, że istnieją trzy możliwości ustanowienia rozdzielności majątkowej. Po pierwsze nastąpi ona z mocy prawa w razie prawomocnego orzeczenia rozwodu pomiędzy zainteresowanymi.
Po drugie małżonkowie mogą dokonać w drodze aktu notarialnego. W tym przypadku musi być zgodne stanowisko małżonków co do ustanowienia rozdzielności majątkowej, gdyż brak zgody jednego z nich uniemożliwia sporządzenie wspomnianego aktu. Dodatkowo prawnik rodzinny podkreśla, że u notariusza nie ma możliwości dokonania rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, co może mieć miejsce w drodze orzeczenia sądowego.
Ponadto istnieje możliwość, jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego, ustanowienia rozdzielności majątkowej na mocy orzeczenia sądowego. Zgodnie z brzmieniem kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. W związku z powyższym adwokat rodzinny podkreśla, że konieczne jest wykazanie ważnych powodów, gdyż w przeciwnym razie sąd może odmówić ustanowienia rozdzielności.
W orzecznictwie wskazuje się, że ważnym powodem zniesienia przez sąd wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja faktyczna małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Sytuacja taka stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. W sprawie o roszczenie określone w art. 52 KRO decydujące znaczenie mają kwestie czysto majątkowe i możliwość porozumienia małżonków w sprawach związanych z zarządem ich majątkiem (II CKN 78/01).
Dodatkowo istotne znaczenie może mieć fakt dotyczący odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków, jednakże na ten temat była już mowa w publikacji “Odpowiedzialność majątkiem wspólnym za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z małżonków”.
Odnosząc się jeszcze do sądowego ustanowienia rozdzielności majątkowej to adwokat z kancelarii prawnej w Warszawie wskazuje, że ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
W tym miejscu wymaga podkreślenia, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. Natomiast w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Niewątpliwym atutem ustanowienia rozdzielności majątkowej jeszcze przed orzeczeniem rozwodu, który zwłaszcza w przypadku orzekania o winie jest często długotrwały i skomplikowany, jest możliwość dokonania podziału majątku wspólnego (więcej o podziale majątku w artykule “Podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie”). Prawnik od rozwodów pragnie wskazać, że w niektórych przypadkach dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków w trakcie postępowania rozwodowego, albo jeszcze przed jego rozpoczęciem może stanowić pewnego rodzaju kartę przetargową co do uzgodnień związanych z orzeczeniem rozwodu.
Ponadto ustanowienie rozdzielności majątkowej daje prawo do rozliczenia nakładów czynionych przez małżonków z majątku osobistego na majątek wspólny, powoduje brak konieczności uzyskania zgody małżonka na zaciąganie zobowiązań oraz uwalnia od odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez małżonka.
W razie jakichkolwiek dodatkowych wątpliwości dotyczących przedstawionej materii bądź innej dotyczącej spraw z zakresu prawa rodzinnego – sprawy rodzinne, zapraszamy do kontaktu z adwokatami od prawa rodzinnego z kancelarii prawnej – jesteśmy do Państwa dyspozycji na terenie Warszawy oraz Siedlec.
