Urlop wychowawczy

Pracownik, który jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Adwokat Siedlce podkreśla, że istotnym jest również fakt, iż urlop wychowawczy przysługuje rodzicom bądź opiekunom prawnym, którzy są pracownikami w chwili, kiedy urlop ma się rozpocząć.

Urlop wychowawczy jest udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie.

Jeżeli wniosek został złożony bez zachowania terminu pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku.

Urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Adwokat Warszawa wskazuje, że nie ma obowiązku, aby części urlopu następowały po sobie.

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. W przypadku rodziców bądź opiekunów prawnych, którzy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę na czas określony urlop kończy się maksymalnie w dnu zakończenia umowy.

Jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, niezależnie od urlopu, o którym mowa powyżej, może być udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.

Wyżej wskazane urlopy przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka.

Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu określonego powyżej. Prawnik z kancelarii adwokackiej w Siedlcach podkreśla, że prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.

Oznacza to, że jeżeli ojciec dziecka wykorzysta jeden miesiąc urlopu, matce będzie przysługiwało już tylko 35 miesięcy.

Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać 36 miesięcy.

Rodzic dziecka ma prawo do pełnego urlopu wychowawczego tj. w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:

1)  drugi rodzic dziecka nie żyje,

2) drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,

3) drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

W okresie urlopu wychowawczego statuowana jest szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Prawnik od prawa pracy z kancelarii adwokackiej w Warszawie wskazuje, że zasadą jest bowiem, iż pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia. W przypadku, jeśli wniosek o urlop wychowawczy został złożony po wypowiedzeniu umowy o pracę, urlop kończy się w raz z upływem okresu wypowiedzenia.

Od ww. zasady szczególnej ochrony trwałości stosunku przewidziano jednak wiele wyjątków. Przykładowo rzecz biorąc, można wypowiedzieć pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego, umowę o pracę, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Jest to także dopuszczalne, jeżeli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika lub w przypadku zwolnień grupowych/indywidulnych.

Jeżeli w okresie urlopu wychowawczego pracownica urodzi dziecko lub przyjmie na wychowanie dziecko w wieku uprawniającym do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego to przysługuje jej zasiłek macierzyński.

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym ma możliwość podjęcia pracy zarobkowej, przy czym nie może ona wykluczać możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Taka praca może być wykonywana zarówno na rzecz pracodawcy, który mu tego urlopu udzielił, jak i innego pracodawcy. Adwokat z kancelarii prawnej w Warszawie podkreśla, że z przepisów prawa nie wynika obowiązek informowania pracodawcy o takim zamiarze czy też występowania o zgodę w tym zakresie. Jedynym wymogiem jest to, aby wykonywana praca umożliwiała sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Pracodawca, który powziął wiadomość, że pracownik korzystający z urlopu wychowawczego trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem może wezwać go do stawienia się do pracy. Termin, w którym ma to nastąpić określa pracodawca, przy czym nie może być on krótszy niż trzy dni od wezwania i nie dłuży niż 30 dni od dnia dowiedzenia się o takim zachowaniu pracownika. Warto w tym miejscu zauważyć, że naruszenie przez pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego obowiązków związanych z bezpośrednią i osobistą opieką nad dzieckiem, może nawet skutkować rozwiązaniem umowy o pracę.

Zakończenie urlopu wychowawczego ma miejsce z reguły z upływem okresu, na który został udzielony danemu pracownikowi przez pracodawcę. Pracownik jest ponadto władny zrezygnować wcześniej z urlopu wychowawczego, i to bez wskazania przyczyn w tym zakresie, oraz za zgodą pracodawcy może podjąć niezwłocznie pracę. Jeśli pracodawca nie wyraża zgody na wcześniejsze, bezzwłoczne podjęcie pracy, to rezygnacja z urlopu wychowawczego jest możliwa po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy, najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Odmowa ponownego zatrudnienia pracownika w tym terminie powoduje, że służy mu roszczenie np. o wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy.

Pracodawca ma prawo do “skrócenia” urlopu wychowawczego, jeżeli stwierdzi, że pracownik zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem albo że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje opiekunowie dziecka.

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca ma obowiązek zatrudnienia pracownika na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Adwokat w Warszawie zaznacza, że dopiero, jeżeli nie jest to możliwe, obowiązkiem pracodawcy jest zatrudnienie pracownika na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku, odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym.

Za okres przebywania na urlopie wypoczynkowym (1 rok) nie przysługuje zaległy urlop wypoczynkowy. Oczywiście nie obejmuje to przypadków, jeśli pracownik skorzysta z urlopu wychowawczego już po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego bądź wróci z urlopu w tym samym roku kalendarzowym.

Wynagrodzenie, które pracownik będzie otrzymywał po zakończeniu urlopu wychowawczego nie może być niższe od wynagrodzenia za pracę przysługującego w dniu podjęcia pracy po powrocie na stanowisku zajmowanym przez niego przed tym urlopem.

W razie jakichkolwiek dodatkowych wątpliwości dotyczących przedstawionej materii bądź innej dotyczącej spraw z zakresu prawa pracy, zapraszamy do kontaktu z kancelarią – adwokat od prawa pracy jest do Państwa dyspozycji na terenie Warszawy i Siedlec.